Het is een groots en ambitieus boek geworden, deze bundeling van botanische aquarellen uit de 16e eeuw, libri picturati (geschilderde boeken) genaamd. De beschrijvers van dit merkwaardige verzamelwerk zijn geplukt uit diverse Europese landen: onderzoekers uit Leiden, Krakau, Madrid en Rome hebben hun samenwerking bezegeld door een grondige bespreking te maken van al die in de Renaissance geschilderde planten, aangevuld met zeer fijn en zeer verzorgd illustratiemateriaal.

Ontroerend voor de Vlaamse lezer is dat hij vele getalenteerde botanici van eigen bodem aantreft bij deze schilders! Elkeen heeft weet van Dodoens’ Kruidenboek, maar kennen wij wel Clusius of Pieter Van Der Borght?

De structuur van het boek beantwoordt aan een interne logica: na een verhelderend voorwoord volgt een onderzoek naar de libri picturatii en een beschrijving van het ingezamelde materiaal. De tweede helft omvat de volledige lijst van de schilderingen der libri picturati.

Gezien het boek is gemaakt met sterke linken naar Moerbrugge heeft het ook betekenis voor het Meetjesland. Dit vanwege de terloopse kanttekeningen, die een beeld geven van de plantensamenstelling van ons toenmalige landschap. Zo schrijft men ondermeer dat kleine valeriaan veelvuldig voorkwam in de omgeving tussen Moerbrugge en Middelburg. De soort kennen we nu vooral van absolute pareltjes als het Torbroek te Berg/Kampenhout en is verdwenen uit het landbouwlandschap. In het zandige deel van het Meetjesland lagen vroeger her en der laaggelegen kommen (gavers) met prachtige onbemeste en veelal bevloeide hooilanden erin. Hier vond kleine valeriaan zijn stek. Kortgeleden werd trouwens in één van die gavertjes door Natuurpunt een reservaatproject opgestart (Holeinde in Evergem, zie ook het tijdschrift van Natuurpunt Eeklo-Kaprijke-Evergem: Falco, voorjaar 2010, p.5-6). De bedoeling is om ondermeer de fraaie bloemrijke hooilanden van weleer te herstellen. Om met dit boek in de hand van weg te dromen…

Een prachtige, maar wel Engelstalige uitgave!

Rino dall’Asta en Wim Slabbaert
Drawn after Nature. The complete botanical watercolours of 16th century. Libri Picturati / Jan de Koning et al. – Zeist:KNNV, 2008 . – 368 p. – ISBN 978 90 5011 238 3 . 69,95 euro

Er is een inkijkexemplaar van dit boek aanwezig in ons documentatiecentrum.