Orchideeën onder de paddenstoelen staan op militair domein
De Paddenstoelenwerkgroep Meetjesland van Natuurpunt is al vele jaren actief in het Drongengoed. Als één van de trekkers weet Lia Van Landschoot wel het één en ander te vertellen over de paddenstoelen die voorkomen op het militair vliegveld in Ursel.
Het stopzetten van de jarenlange bemesting van de brede bermen op het vliegveld in 1999 en deels ook het omvormen van bos naar heide, hebben duidelijk impact op de diversiteit aan zwammen. Zo ontwikkelden zich in de bermen van het vliegveld, net naast de betonbanen en rond de hangars, enkele (zeer) zeldzame paddenstoelen die typisch zijn voor schrale graslanden.
De zwartwordende wasplaat groeit op het militair domein
Wassen beeldjes in het gras
De meest opvallende zijn de wasplaten, zo genoemd vanwege de wasachtige hoed, steel en plaatjes. Nogal wat soorten – maar niet alle – hebben mooie, felle kleuren. Daarom, en ook omwille van hun bijzondere standplaats, noemt men ze ‘de orchideeën onder de paddenstoelen’. Veel wasplaatsoorten zijn typisch voor kalkrijke graslanden, wat je niet direct zou verwachten op de eerder zure gronden van het Drongengoed. Op het vliegveld zijn ze dan ook terug te vinden op minder dan twee meter van de betonstroken. Die laatste zorgen immers voor een kalkrijker milieu.
Wasplaten staan bekend als saprotrofen (= afbrekers) van afgestorven graswortels. De recente ontdekking van zwamdraden in graswortels wijst evenwel op een eerder symbiotische of biotrofe rol: wasplaten zouden leven op levende plantencellen. Toekomstig onderzoek zal meer inzicht moeten brengen.
Andere pareltjes van schrale graslanden vindt men onder meer bij aardtongen, bepaalde knots- en koraalzwammen, sommige satijnzwammen en nog andere. Samen met de wasplaten zijn het bij uitstek indicatorsoorten voor oude, ongestoorde, voedselarme graslanden. Hoe waardevol hun rol hierbij is, wordt vaak onderschat.
Een sprookje van paddenstoelen
Naast algemenere soorten als zwartwordende wasplaat en sneeuwzwammetje zijn er vlotjes zeldzaamheden als papegaaizwammetje, weidewasplaat en geurende wasplaat waar te nemen. Minder talrijk zijn wasplaten met fantasierijke namen als elfenwasplaat, kabouterwasplaat, hooilandwasplaat, blozende wasplaat, bruingestreepte en grauwe wasplaat – de ene al wat fraaier ogend dan de andere. In totaal gaat het om een dertiental verschillende soorten wasplaten.
Wie zoekt die vindt
Daarnaast komen op het vliegveld ook tientallen paddenstoelensoorten uit andere geslachten voor die eigen zijn aan voedselarme graslanden. Vorige herfst werden er zelfs twee soorten ontdekt typerend voor duingebied, met name gesteelde stuifbal en zwartbruine satijnzwam.
Een jaarlijks bezoek door onze paddenstoelenwerkgroep van de beste spots op het vliegveld gebeurde afgelopen jaren onder begeleiding van boswachter Hans. Telkens kon wel een nieuwe soort aan de lijst worden toegevoegd, mede dankzij microscopisch onderzoek door enkele gedreven mensen. We hopen in de toekomst deze traditie te mogen verderzetten.
Lia Van Landschoot, augustus 2025
Dit artikel verscheen in het herfstnummer 2025 van het tijdschrift ‘Natuur en landschap Meetjesland’, naar aanleiding van de plannen voor een superkazerne in het Drongengoed.
