De laatste decennia is het aantal insecten door menselijk toedoen enorm verminderd. Heel wat soorten zijn verdwenen, samen met hun leefgebieden. Het goede nieuws is dat onze eigen tuin de uitgelezen plek is om insecten, waaronder vlinders, opnieuw een plaats te geven. En dat kan zelfs met kleine ingrepen.
Observeer eerst de ruimere omgeving. Wat leeft er al? Wat groeit en bloeit er? Kijk dan goed naar je eigen tuin. Waar is er veel schaduw en waar zon? Zijn er hele natte of hele droge plekken? Welke soort bodem heb je? Elke tuin, hoe klein ook, kan iets voor vlinders betekenen:
Venkel, waardplant voor de koninginnenpage
Een echt vlindervriendelijke tuin heeft meer om het lijf dan het aanplanten van fastfood zoals de alom bekende vlinderstruik. Want we vergeten soms dat vlinders een groot deel van hun leven doorbrengen als rups – en die hebben een totaal ander dieet dan vlinders.
Elke vlindersoort heeft zijn eigen voorkeuren en die gaan meestal uit naar wilde planten, bomen en struiken. Zo lust de rups van de citroenvlinder vrijwel alleen de blaadjes van de vuilboom (sporkehout). Die van groot en klein koolwitje zijn niet vies van spruitjes en onze meest kleurrijke groep dagvlinders behoort tot de ‘brandnetelvlinders’ (waaronder dagpauwoog, atalanta en kleine vos).
Uiteraard is het aanplanten van een bepaalde plantensoort geen garantie dat je
de ‘bijhorende’ vlinder ook in je tuin gaat krijgen. Alles hangt af van wat er leeft in
je buurt, de mobiliteit van de soort, of de vlinders tot in je tuin geraken en hoe
‘proper’ je tuiniert.
In elk geval zijn er een aantal planten die in een vlindervriendelijke tuin niet mogen ontbreken: grote brandnetel, braam, look-zonder-look, koolsoorten, wilde grassen
en klavers. Het handige is dat de meeste van deze plantensoorten vanzelf in je tuin komen, als je ze tenminste die kans geeft. Heb je een grotere tuin, dan kan je vlinders een extra duwtje geven door een boom te planten: vuilboom, zomereik, ruwe berk of populier zijn belangrijk voor heel wat vlinders.
Grote brandnetel: Landkaartje, Dagpauwoog, Kleine vos, Atalanta, Gehakkelde aurelia, Brandnetelkapje, Brandnetelbladroller, Bonte brandnetelmot
Braam: Braamparelmoervlinder (in opmars!), Braamvlinder, Vuursteenvlinder, en tientallen andere soorten nachtvlinders
Look-zonder-look: Oranjetipje, Klein geaderd witje
Vuilboom: Citroenvlinder, Boomblauwtje
Koolsoorten: Groot koolwitje, Klein koolwitje, Kool-uil, Gamma-uil, Zwarte c-uil, …
Wilde grassoorten: Bont zandoogje en andere zandoogjes, Zwartspriet-, Geelspriet- en Groot dikkopje, Graswortelvlinder, Grasworteluil, en talloze andere nachtvlinders
Klaversoorten (Rolklaver, Witte klaver, Rode klaver, Luzerne ..): Icarusblauwtje, Vijfvlek-sint-jansvlinder, Oranje luzernevlinder, Gele luzernevlinder, Klaverspanner, enz.
Wilgen- & populierensoorten: Brandvlerkvlinder, Gehakkelde aurelia (boswilg), Wilgenhoutrups, Rouwvlinder, Horzelvlinder, Grote weerschijnvlinder, Hermelijnvlinder, en vele anderen
Ruwe berk: Lindepijlstaart, Berkenbrandvlerkvlinder, Berkeneenstaart, Berkenoogspanner, Schaapje, Wapendrager, …
Zomereik: Eikenpage, Eikenlichtmot, Eikenbladroller, Eekhoorn, Kleine wintervlinder, Eikendwergspanner, Eikentopspinselmot, …
Bosviooltje: Keizersmantel
Wilde kamperfoelie: Kleine ijsvogelvlinder
Zachte ooievaarsbek: Bruin blauwtje
Venkel (vast): Koninginnenpage
Muskuskaasjeskruid: Kaasjeskruiddikkopje
Schapenzuring (soms ook Veldzuring): Kleine vuurvlinder, Zuringuil, …
De meeste vlindersoorten voeden zich met nectar, maar ook hier geldt dat veel soorten specifieke voorkeuren hebben. Zorg voor een grote diversiteit aan inheemse plantensoorten. Het woord ‘inheems’ is belangrijk, aangezien insecten goed afgestemd zijn op de plantensoorten die hier al eeuwenlang voorkomen. Daarnaast is de ‘bloesemboog’ van belang: zorg voor bloeiende planten in elk seizoen. Laat tot slot zeker de paardenbloemen staan en doe eens mee met www.maaimeiniet.be!
Gamma-uil op boerenwormkruid
De grootste biodiversiteit vind je aan de overgangen tussen twee soorten biotopen en waar hoogteverschillen zijn in de vegetatie: borders, bosranden, oeverranden, de randzones tussen boomkruinen, wegbermen, perceelsranden,…
Natuurlijk is het ook belangrijk dat jij je als bewoner goed voelt in je tuin. Welke functies moet je tuin hebben? Hoe kan je zoveel mogelijk van die functies combineren met bovenstaande tips? Enkele voorbeelden:
Wil je écht weten hoe de biodiversiteit in je tuin evolueert? Hou je waarnemingen bij en voer ze in op waarnemingen.be. Als je dan toch een smartphone hebt, kun je die evengoed gebruiken om in no time bij te dragen aan het in kaart brengen van de organismen die in je buurt voorkomen. Boeiend, leerrijk en… de proef op de som!
Diëgo Van de Keere
