In 2004 kocht Natuurpunt twee natte graslanden aan in Sint-Maria-Aalter. De aanwezigheid van planten als pinksterbloem, kattestaart, waternavel en moerasrolklaver wijzen op de hoge natuurwaarden die de percelen in petto kunnen hebben.
Eén perceel ligt centraal in de Zouter, een gebied dat de gemeente Aalter in 1996 selecteerde als gemeentelijk natuurontwikkelingsgebied (GNOP). Natuurpunt hoopt via deze aankoop eindelijk het GNOP in uitvoering te brengen. Het andere perceel ligt tussen het GNOP-gebied en het centrum van Maria-Aalter.
Omdat de percelen gelegen zijn in of aan de rand van het GNOP-gebied, hoopten we op financiële steun van het gemeentebestuur. In 1996 werd samen met de goedkeuring van het GNOP een begrotingspost voorzien voor de aankoop van marginale landbouwgrond in functie van natuurontwikkeling. Natuurpunt is van oordeel dat deze percelen hieraan voldoen. Dit blijkt ook uit het feit dat de landbouw geen interesse had in de aankoop van de percelen: de pachters wensten geen gebruik te maken van het pachtrecht, interesse vanuit andere landbouwers voor een eventuele aankoop was er niet. Dit is ook niet onlogisch gezien de percelen zeer nat zijn.
De domper was voor Natuurpunt zwaar toen het gemeentebestuur droog meedeelde dat de percelen niet voldeden aan het bestaande reglement: ze waren te groot. De CD&V-meerderheid wilde dat enkel percelen kleiner dan een halve hectare aangekocht werden voor natuurontwikkeling. Dat het bestaande reglement compleet verouderd is en in strijd is met elke wetenschappelijke visie op natuurbehoud en een goede ruimtelijke ontwikkeling, is blijkbaar nog niet doorgedrongen op het Aalterse gemeentehuis. Nochtans had het gemeentebestuur Natuurpunt twee jaar eerder bij onze vraag om een project in de vallei van de Poekebeek te steunen gemeld “dat het gemeenbestuur het project in de vallei van de Poekebeek niet wou steunen omdat het de natuurlijke entiteiten prioritair wenst te ontwikkelen in het GNOP-gebied”.
Al die tijd slaagde de gemeente er niet in om één concrete actie voorzien in het GNOP op het terrein uit te werken. We laten in het midden of dit onwil of onkunde is. Behalve de prijs die het gemeentebestuur betaalde voor het studiebureau dat het GNOP uitwerkte, besteedde de gemeente nog geen frank / euro aan specifieke acties voorzien in de twee geselecteerde GNOP-gebieden. Jaarlijks wordt 25.000 tot 50.000 euro voorzien op de begroting, die steeds ongebruikt blijven.
Ook in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is de zone in de Zouter-Schuurlo geselecteerd als één van de twee belangrijke te behouden en verder te ontwikkelen natuur- en boskernen in Aalter. Ook in de ontwikkelde bosuitbreidingsvisie voor het Meetjesland is met goedkeuring van het gemeentebestuur natuurontwikkeling naast bosuitbreiding in deze zone voorzien.
Voor Natuurpunt is het gebrek aan steun vanuit het Aalterse gemeentebestuur alvast het signaal dat we zelf optimaal moeten proberen om de natuur in Aalter te beschermen. We hopen hierbij op steun van heel wat natuursympathisanten.
Natuurpunt voert een natuurgericht beheer in het gebied: maaien en begrazen zonder het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Dankzij dat beheer worden de natuur- en landschapswaarden in het gebied verder ontwikkeld.
Zo werden een brede houtkant en een bosrand op het perceel aangepland. Brede houtkanten waren vroeger typerend voor het landschap van de oude veldgebieden. Hoe breder een houtkant is, hoe meer betekenis hij heeft als natuurelement. Allerlei dieren zoals vlinders, vleermuizen en zangvogels gebruiken deze rand als veilige weg door het landschap. Ze vinden hier ook voedsel, beschutting en nestgelegenheid.
Natuurpunt voert een natuurgericht beheer in het gebied: maaien en begrazen zonder het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Dankzij dat beheer worden de natuur- en landschapswaarden in het gebied verder ontwikkeld.
Zo werden een brede houtkant en een bosrand op het perceel aangepland. Brede houtkanten waren vroeger typerend voor het landschap van de oude veldgebieden. Hoe breder een houtkant is, hoe meer betekenis hij heeft als natuurelement. Allerlei dieren zoals vlinders, vleermuizen en zangvogels gebruiken deze rand als veilige weg door het landschap. Ze vinden hier ook voedsel, beschutting en nestgelegenheid.
Boek met je vereniging, school of vrienden persoonlijke begeleiding op maat, aangepast aan het tempo en de interesses van de groep.
Lees meer over onze natuurgidsenwerking.
Ontdek dit natuurgebied te voet of met de fiets. Klik op de routes hieronder en ontdek de omgeving. Je kan er ook gratis gps-tracks downloaden.
Wil je nog andere natuurgebieden ontdekken? www.npmeetjesland.be/fietsenwandel
Dankzij jouw steun kan dit natuurgebied verder ontwikkeld en beschermd worden. Je krijgt een fiscaal attest vanaf een bedrag van 40 euro, waarmee je tot 45% van het bedrag kan terugkrijgen via je belastingen. Overschrijven kan op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 (BIC: GEBABEBB) van Natuurpunt Beheer, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, met vermelding van ‘projectnr.6663 De Zouter’.
Natuurpunt Aalter
Koen Martens
0476 76 05 16
natuurpuntaalter@skynet.be
www.natuurpunt.be/aalter
wandelpad aanwezig
fietspaden in de buurt
Op de biologische waarderingskaart zijn zowel Kattenbos als Zegbroek ingekleurd als biologisch zeer waardevol. Bij plantenliefhebbers is het Kattenbos vooral bekend om zijn voorjaarsbloeiers. Bosanemoon, slanke sleutelbloem, speenkruid, gele dovenetel, muskuskruid, dotterbloem, pinksterbloem, zenegroen en nog vele andere planten toveren vanaf april het bos om tot één groot bloementapijt. Een andere streling voor het oog zijn de orchideeën.
Naast de aangeplante populieren komen els, es, meidoorn en gelderse roos er het meest voor. Rond het Kattenbos liggen natte weiden die omzoomd zijn met knotwilgen. ’s Winters verblijven hier wulpen en op doortrek watersnip, regenwulp en grutto.
Een tijd lang zag het er niet zo goed uit en vreesde Natuurpunt voor de toekomst van het bos. In 1989 werden de toen kaprijpe populieren gerooid, nadat het bos openbaar werd verkocht aan een houthandelaar. De eigenaar was akkoord om na het rooien van de bomen het bos te verkopen aan Natuurpunt (toen nog Natuurreservaten). Door een intern misverstand besloot Natuurreservaten het gebied niet te kopen. Deze gemiste aankoop had heel wat negatieve gevolgen voor het bos. Tijdens de winter van ’90-’91 werd het gebied heraangeplant met populieren, de grachten werden uitgediept zodat de vroegere vochtige plaatsen er uitgedroogd bij lagen. Al deze werken hadden voor gevolg dat het bloementapijt voor een deel verdwenen was. De volgende zomer werden tientallen vrachtwagens met maaisel van de wegbermen van de provinciewegen in het bos gestort. De weg die door het bos loopt, werd verhard met allerlei afbraakmateriaal.
Gelukkig heeft het bos zich daarna opnieuw weten te herstellen. Op plaatsen waar brandnetels, distels en bramen de bovenhand kregen werd gemaaid en de laatste jaren is een verbetering merkbaar: de voorjaarsbloeiers krijgen weer de bovenhand. Vanaf 2000 bestond er een mondelinge overeenkomst tussen de eigenaar en Natuurpunt om beheerwerken te mogen uitvoeren (hakhoutbeheer en maaien), wat een gunstige invloed had op de voorjaarsflora. In 2014 kon Natuupunt uiteindelijk toch het waardevolle bos aankopen, waardoor de toekomst van dit unieke, natte biotoop veilig gesteld is.
Men heeft meermaals geprobeerd om het bos te laten renderen door er populieren in aan te planten. Dit is voor het laatst gebeurd in de winter van 1990, na een totale verminking van de voorjaarsplanten en onderbegroeiing tijdens het rooien van de oude populieren. Dat bleek echter geen succes, want de omstandigheden zijn niet geschikt voor populier waardoor er nu veel bomen sterven.
Het is dan ook de bedoeling van Natuurpunt om de natuurlijke boomvegetatie, zoals zwarte en grauwe els, hazelaar, eenstijlige meidoorn, gewone es, waterwilg en gelderse roos, die nu aanwezig is als onderbegroeiing, terug alle kansen te geven. In een eerste fase worden de buitenste rijen populier, die het meeste licht wegkapen, gerooid. Hierdoor krijgen de onderste lagen en dus ook de voorjaarsbloeiers opnieuw de mogelijkheid om zich ten volle te ontwikkelen. Ook wordt zo een bufferzone (mantelvegetatie) gecreëerd, waardoor de inwaai van stikstof uit de omgeving wordt afgeremd. Het is ook belangrijk om de instroom van de omliggende bemesting uit het bos te houden zodat de voorjaarsvegetatie behoed blijft tegen oprukkende bramen, brandnetels en vergrassing. Door de extreem vochtige bodem is het unieke Kattenbosbiotoop zeer kwetsbaar en zal het, buiten de noodzakelijke beheerwerken om de voorjaarsbloeiers te beschermen, zo weinig mogelijk betreden worden en de bestemming rustgebied krijgen.
Respecteer de natuur en onze algemene toegangsregels
Boek met je vereniging, school of vrienden persoonlijke begeleiding op maat, aangepast aan het tempo en de interesses van de groep.
Lees meer over onze natuurgidsenwerking.
Ontdek dit natuurgebied te voet of met de fiets. Klik op de routes hieronder en ontdek de omgeving. Je kan er ook gratis gps-tracks downloaden.
Wil je nog andere natuurgebieden ontdekken? www.npmeetjesland.be/fietsenwandel
Dankzij jouw steun kan natuurgebied Zegbroek-Kattenbos verder ontwikkeld en beschermd worden. Je krijgt een fiscaal attest vanaf een bedrag van 40 euro, waarmee je tot 45% van het bedrag kan terugkrijgen via je belastingen. Overschrijven kan op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 (BIC: GEBABEBB) van Natuurpunt Beheer, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, met vermelding van ‘projectnr. 6255 Zegbroek’.
Natuurpunt Maldegem-Knesselare
Steven Degraer (conservator)
09 236 32 09
Marc Van Opstaele
09 374 60 64
Johan Van Opstaele
09 374 81 03
wandelpaden aanwezig
De Zandhoogte is gelegen op de dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene. Het terrein is voor een belangrijk gedeelte verstruweeld, met als voornaamste soorten zomereik en ruwe berk. Op de open plaatsen is er nog een aantal waardevolle heiderelicten, met behalve struikhei ook een aantal soorten van schrale zandgronden zoals klein tasjeskruid, vogelpootje, vroege haver en tandjesgras. Het terrein wordt begraasd door schapen, om op die manier de bramen terug te dringen en opnieuw dynamiek in het ecosysteem te brengen.
De Zandhoogte is eigendom van de gemeente Maldegem en wordt beheerd in samenwerking met het Regionaal Landschap Meetjesland. Intussen werd in het gebied een poeltje gegraven dat ’s zomers zo goed als droog komt te staan. Hier ontstaat op termijn mogelijk een interessante waaier aan planten en paddenstoelen. Er zijn echter nagenoeg geen water- of moerasplanten aan en in de poel te vinden.
(bron artikel: Lia Van Landschoot)
Wil je dit gebied verkennen met een ervaren natuurgids? Boek met je vereniging, school of vrienden persoonlijke begeleiding op maat, aangepast aan het tempo en de interesses van de groep.
Gemeentebestuur Maldegem
Dienst omgeving
Marktstraat 7, 9990 Maldegem
050 72 86 13
milieudienst@maldegem.be
www.maldegem.be
Regionaal Landschap Meetjesland (RLM)
Oostveldstraat 91 bus 4, 9900 Eeklo
050 70 00 37
info@rlm.be
www.rlm.be
wandelpad aanwezig
Dit gebied kent sinds de jaren 1970 een opmerkelijke geschiedenis. Het was oorspronkelijke een zandwinningsput voor de aanleg van de naburige expressweg. Later deed het dienst als stortplaats voor inerte afvalstoffen: de eigenaar kreeg een exploitatievergunning voor een klasse 3–stort (storten van zuivere grond en steengruis). Maar men hield zich niet aan de regels en er werd van alles in gestort. Water-onderzoeken bevestigden verontreiniging.
Later kreeg het de bestemming ‘ontginningsgebied met nabestemming landbouw’, maar waar landbouw niet meer mogelijk is. Gedurende die laatste periode ontwikkelde het gebied zich als een ecologisch zeer waardevol terrein. De grote waterplas is daarbij een belangrijke rol gaan spelen als overwinterings- en broedplaats van talrijke watervogels.
In 2001 al overwoog de stad Eeklo om het gebied aan te kopen als natuurgebied. De plaatselijke natuurverenigingen ijverden al jarenlang voor het behoud van het domein als natuurgebied. Er volgden echter processen en getouwtrek om dit tegen te houden. Uiteindelijk werd het gebied gesaneerd, zodat stad Eeklo het gebied zou kunnen aankopen en verder ontwikkelen. In oktober 2011 startte de definitieve afwerking van de Vrombautsput als natuurgebied. We moesten nog wachten tot halfweg 2012 vooraleer het gebied kon aangekocht en opengesteld worden als stedelijk natuurgebied. De Vrombautsput blijft (voorlopig) echter ingekleurd als agrarisch gebied, waardoor bijvoorbeeld het inplanten van een vogelkijkhut niet mogelijk is. Als alternatief werd gekozen voor een kijkwand.
Ooit werden hier minder algemene vogels als zwarte stern, pijlstaarteend, krooneend, grote zaagbek en watersnip gespot. Het zijn vooral duikeenden zoals de kuifeend die lang op de plas verblijven. Bij deze eenden staan de poten meer achterwaarts op het lichaam ingeplant zodat ze gemakkelijk kunnen kantelen en duiken om onder water te zoeken naar vis. En dat er vis zit in de put is zeker. Die werd er opgestoken door vissers. Nu profiteren de vogels er ook van.
De oevers van de put zijn grotendeels niet zacht glooiend, maar gaan tamelijk steil naar beneden en zijn begroeid met struiken. Zacht glooiende oevers zijn goed voor amfibieën om er te zonnen en op te warmen.
De woelige geschiedinis zorgt ook voor een hele waaier aan plantensoorten. Enkele minder algemene, recente vondsten waren aardaker en middelste ganzerik.
Het gebied ligt in de Vrombautstraat, die genoemd is naar de Eekloos-Lembeekse familie Vromoud. De oudste variant ‘Vromoudstraat’ dateert uit 1350. Verschillende leden van deze familie waren doorheen de eeuwen sterk vertegenwoordigd in het lokale, politieke landschap als baljuw, schepen of burgemeester. (bron: P. Van De Woestyne, Meetjeslandse toponiemen tot 1600, deel IV: Keuren in Eeklo-Lembeke, band 1: Eeklo, p. 22-23.)
Het gebied is eigendom van stad Eeklo en wordt beheerd door de stad, in samenspraak met Natuurpunt Eeklo-Kaprijke-Evergem.
Wil je dit gebied verkennen met een ervaren natuurgids? Boek met je vereniging, school of vrienden persoonlijke begeleiding op maat, aangepast aan het tempo en de interesses van de groep.
Stad Eeklo
Stadskantoor, dienst Omgeving
Industrielaan 2, 9900 Eeklo
09 218 28 20
omgeving@eeklo.be
Natuurpunt Eeklo-Kaprijke-Evergem
Christine De Bie
eeklo-kaprijke-evergem@npmeetjesland.be
www.natuurpunt.be/eeklo-kaprijke-evergem
+32 (0)9 377 93 00
info@NPMeetjesland.be