Wandelpaden aanwezig
Hond toegelaten aan de leiband
Beschrijving
Natuurpunt kocht dit aaneengesloten gebied op de grens van Oost- en West-Vlaanderen in 2014. De Vaanders is voor velen dus nog onbekend. Je vindt het tussen de spoorweg en de E40. Ongeveer de helft van de oppervlakte ligt in Aalter, de andere helft in Beernem. Natuurpunt Beernem is de trekker van dit nieuwe project, maar de vrijwilligers van Natuurpunt Aalter zetten samen met hen de schouders onder dit project.
Eén van de aanleidingen tot de verwerving van de Vaanders was de nakende spoorverbreding. De aankoop zelf kwam er dankzij een goede samenwerking met zowel eigenaar, landbouwers, Infrabel, de West-Vlaamse Intercomunale en Natuurpunt. Zo kan Infrabel de spoorverbreding realiseren zonder te moeten onteigenen. WVI kan de nodige gronden verwerven voor de uitbreiding van het Beernemse bedrijventerrein, wat heel belangrijk is voor de economische ontwikkeling en tewerkstelling in Beernem. Alle betrokken landbouwers stapten vrijwillig mee in dit project. En wat meer is, doordat Natuurpunt hen de nodige garanties kan bieden, kan de meest betrokken landbouwer (die moest wijken voor de industrie en de spoorverbreding) zijn bedrijf verder zetten. Alle boscompensatie voor de spoorverbreding wordt samengebundeld in een mooi geheel, zonder het landbouwgebied te moeten versnipperen met verspreide bosjes of hiervoor landbouwgrond te moeten onteigenen.
De Vaanders ligt in het ruimere Bulskampveldgebied. Het Bulskampveld of het ‘Bruera de Bulscamp’ – letterlijk het veld van de stier – was één van de grootste heidegebieden of velden van Vlaanderen. De term ‘veld’ slaat op onvruchtbare, niet verkavelde, woeste gronden. Het landschap van het historische Bulskampveld bestond vooral uit heide en woeste grond, tot men in de 18de eeuw de eerste ontginningscampagnes startte. De makkelijkst vruchtbaar te maken stukken werden landbouwgrond en de nog minder vruchtbare werden bebost. Bij de ontginning werd een dambordvormig drevenpatroon gerealiseerd.
In de Vaanders vind je de typische kenmerken van het ruimere Bulskampveldgebied nog terug: een gevarieerd mozaïeklandschap met bossen, graslanden en waardevolle dreven, aangevuld met een vijver, enkele natte depressies en veedrinkpoelen. Het is hoofdzakelijk laaggelegen en bijgevolg erg drassig. Door het gebied stromen 2 waterlopen, de Zouterbeek-Galgeveldbeek en de Lakebuis-Schuurlobeek. Er komt heel wat water uit de grond, zogenaamd kwelwater. Het vele ijzer in dit water zorgt voor een roestkleurig uitzicht.
Bossen met Europese allure
Bijna de helft van het gebied bestaat uit gevarieerde bosbestanden, gedomineerd door zomereik en in mindere mate wintereik en beuk. Het gebied is niet aangeduid als Europees Habitatrichtlijngebied, hoewel de bossen hier wel voor in aanmerking zouden komen. Dit zegt meteen iets over hun natuurwaarde. Andere delen zijn minder waardevol en bestaan uit aanplantingen met populieren in nattere zones en naaldhout in de drogere zones. Daarnaast is in de nattere zones een aantal wilgenstruwelen aanwezig.
De natuurwaarden zijn aanzienlijk. In de dreven groeien voor onze regio vrij zeldzame soorten zoals hengel (zie foto) en tormentil. In de graslanden komen melkeppe, kantig hersthooi en schildereprijs voor. In de poelen en grachten vinden we holpijp, grote waterweegbree en waterviolier. De buizerd broedt er, net als de grote bonte specht. Ook ree en vos zijn permanent aanwezig.
De schrale dreven en gevarieerde vochtige bossen vormen goede omstandigheden voor paddenstoelen. Regenboogrussula, prachtvlamhoed, rupsendoder, varkensoor en witte koraalzwam zijn enkele tot de verbeelding sprekende soorten. Met meer dan 100 gevonden soorten op één herfstnamiddag in oktober 2014 mogen we de Vaanders tot de meest soortenrijke paddenstoelgebieden uit de omgeving rekenen.
Beheer
Natuurpunt maakt momenteel plannen om het gebied verder natuurlijk in te richten en te beheren. We willen een fikse bosuitbreiding realiseren: niet minder dan 13 hectare bos zal hier aangeplant worden. De aanwezige bossen willen we zo natuurlijk mogelijk laten ontwikkelen. Hierbij worden kansen gegeven aan waardevolle bomen door ze voldoende ruimte te geven. Op de planning staan verder het herstel van enkele verdwenen dreven, de natuurlijke inrichting van de aanwezige waterlopen, de realisatie van extra poelen en de verwijdering van invasieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik. Voor de bosbestanden streven we naar een uitbreiding van streekeigen bostypes. De aanplantingen met populier en naaldhout zullen we op termijn omvormen naar meer natuurlijke types.
De Vaanders, natuur voor iedereen
Tot voor kort was het domein niet toegankelijk. Onder het motto ‘Natuur voor iedereen’ streeft Natuurpunt ernaar om haar natuurgebieden open te stellen voor elke natuurliefhebber, dus ook de Vaanders. We streven naar een gezond evenwicht tussen genieten van het gebied en behoud van voldoende rust voor plant en dier. Het gebied werd uitgerust met een wandellus (4,5 km) met infoborden, nieuwe brugjes en rustbanken.
foto’s: Ludo Goossens en Koen Martens
alle actuele info op http://www.natuurpuntaalter.be/Vaanders
Ontdek dit gebied met een ervaren natuurgids
Boek met je vereniging, school of vrienden persoonlijke begeleiding op maat, aangepast aan het tempo en de interesses van de groep.
Lees meer over onze natuurgidsenwerking.
Praktisch
- Fietsen:
– Niet toegestaan in het gebied
– Het gebied ligt tussen knooppunt 96 en 97 van het Fietsnetwerk Meetjesland 2013 - Wandelen:
– Aangeduide Natuurpunt-wandeling van 4,5 km; start op de kruising van de Maria-Aalter Steenweg (9730 Sint-Joris) en de weg Vaanders (9880 Aalter)
– Honden zijn toegelaten aan de leiband
Contact
Natuurpunt Aalter
Koen Martens
09 375 01 88 of 0476 76 05 16
natuurpuntaalter@skynet.be
www.natuurpunt.be/aalter
Natuurpunt Beernem
Rony Van Houdenhove
050/79 03 91 of 0475/55 81 19
rony.van-houdenhove@te.com
www.natuurpuntbrugsommeland.be
Steun
Dankzij jouw steun kan natuurgebied De Vaanders verder ontwikkeld en beschermd worden. Je krijgt een fiscaal attest vanaf een bedrag van 40 euro, waarmee je tot 40% van het bedrag kan terugkrijgen via je belastingen. Overschrijven kan op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 (BIC: GEBABEBB) van Natuurpunt Beheer, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen, met vermelding van ‘projectnr. 5579 De Vaanders’.